Sir Paweł Edmund Strzelecki Podróżnik i naukowiec. W salonach - z powodu trudnego do wymówienia nazwiska - nazywano go krótko - "The Count", czyli hrabia. Był polskim szlachcicem z senatorskiej rodziny. Dążył do spełnienia życiowej misji, do odbicia swojego piętna na losach świata. Wierzył w potęgę ludzkiego rozumu i cywilizacji technicznej, głosił potrzebę racjonalnego użytkowania ziemi przez człowieka, wierzył w sprawiedliwość społeczną i równe prawa wszystkich ludzi, w tym również Indian, Aborygenów (zwracał uwagę na niewłaściwe i wyniszczające ich traktowanie) i Polinezyjczyków. Mówił o tym głośno i miał równie wielu przeciwników, co przyjaciół. Urodził się w Głuszynie pod Poznaniem 20 lipca 1797r., zmarł w Londynie 6 października 1873 roku, gdzie został pochowany - prochy zaś przeniesiono do Poznania (krypta zasłużonych Wielkopolan w kościele Św. Wojciecha). Kilka innych zdjęć Pawła Edmunda: [1] [2] [3] [4] [5] [6]

Przed przybyciem do Australii zwiedził Strzelecki część Ameryki, Kanady, Meksyku, Brazylii, Urugwaju, Argentyny, Chile, Peru, Salwadoru, Kalifornii. Później celem stały się wyspy Pacyfiku: Markizy, Hawaje, Tahiti. Do Australii przybył Strzelecki z Nowej Zelandii, gdzie spędził około trzech miesięcy.

"Sydney Gazette" (z 27 kwietnia 1839 r.) wymienia go wśród kilku pasażerów francuskiego statku "Justine", który przywiózł 18 ton ziemniaków z Nowej Zelandii i 300 bushels chilijskiej perłówki do Port Jackson. Redakcja, mając kłopot z nadmiarem spółgłosek, wydrukowała nazwisko Strzeleckiego jako "hrabia Traliski". A oto co hrabia zanotował w swym dzienniku: "Od czasu mego przyjazdu do Sydney nie mogę się nadziwić, czy naprawdę jestem w stolicy tej Botany Bay, którą opisywano jako "społeczność zdrajców", jako najbardziej zdemoralizowaną kolonię znaną w dziejach świata, jako posiadłość, która raczej rzuca cień niż blask na brytyjską Koronę... Tego samego wieczoru, zachowując wszelkie środki ostrożności, ochraniając mój zegarek i sakiewkę, uzbrojony w kij, zeszedłem na ląd... Tymczasem na ulicach Sydney panował niezmącony spokój, jakiego nie widziałem w innych portach Zjednoczonego Królestwa. Ani śladu pijaństwa czy bijatyk marynarzy, ani śladu prostytucji. George Street, Regent Street imponowały domami i sklepami, których styl przypomniał Londyn. (...) odtąd mam poczucie absolutnego bezpieczeństwa, a delikatny powiew łączy się z nastrojem i czarem samotnego spaceru! O dziesiątej wieczorem ulice są już puste."

Głównym celem Strzeleckiego w New South Wales były badania minerałów, jednak wkrótce geologia kraju mocniej przyciągnęła jego uwagę. W swych pieszych wędrówkach ukochał góry i szturmował z zapałem ich szczyty. W pobliżu Mount Tomah o mało nie zamarzł, zdobył Mount King George a jeden ze szczytów na wschód od Wallewarang nazwał Mount Adine, na pamiątkę, swej ukochanej Adyny. Romantyczny gest? Raczej autentyczny głos serca.

Odkrycie złota wywołało obawy gubernatora Gippsa, iż pociągnie to za sobą całą lawinę niekontrolowanych wydarzeń. Wymógł on na Strzeleckim zachowanie dyskrecji.

Strzeleckiego cechowała wielka miłość dla bliźnich, ubogich i cierpiących. Kiedy w 1847-48 Irlandię nawiedziła klęska głodu, Strzelecki zaangażował się w akcję pomocy, niesionej przez British Relief Association. Mianowany przedstawicielem tego komitetu, spędził zimę w Dublinie organizując pomoc dla Irlandczyków, a później pomagał rodzinom najuboższym w emigracji do Australii. Jego głęboki humanitaryzm wyrażał się w długoletniej działalności filantropijnej. Nazywany czasem romantyczną figurą ery wiktoriańskiej (naturalizację otrzymał w 1845 r.) był Strzelecki raczej jednym z herosów XIX stulecia, ze szczepu, co wydał także Livingstone'a, Scotta czy Amundsena, o podobnym harcie ducha.

Przewyższał ich w tym, że swoje doświadczenia podróżnika potrafił przekuć w dzieło wnoszące poważny wkład do wiedzy o świecie. Doceniły to brytyjskie towarzystwa naukowe i uniwersytety. Pionierski opis New South Wales i Tasmanii posiada i dzisiaj niezaprzeczalną wartość.

Pasję odkrywcy łączył Strzelecki z romantyzmem - w liście do Adyny wysyła kwiat z Mount Kościuszko. Spotka się z nią jeszcze na krótko w Genewie, w 1866 r., aby u schyłku życia wspominać niespełnioną miłość.